ZUS preferencyjny

13.01.2025

Niektórzy przedsiębiorcy na początku swojej przygody z działalnością, oprócz Ulgi na start, o której pisałam w poprzednim artykule, mogą skorzystać z kolejnej preferencji, a mianowicie dwóch lat obniżonych (preferencyjnych) składek na ZUS. Obniżenie dotyczy oczywiście tylko składek społecznych, zdrowotną niestety trzeba opłacać w pełnej wysokości.

Komu należy się ZUS preferencyjny, a komu nie?

Z ZUSu preferencyjnego możesz skorzystać, jeśli spełnisz łącznie dwa warunki:

podejmujesz działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmujesz ją ponownie, po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia,
nie wykonujesz działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, u którego w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym pracowałeś na etacie i wykonywałeś czynności wchodzące w zakres obecnie wykonywanej działalności.

Mam wrażenie, że na 2. warunek często przymyka się oko lub udaje się, że go nie ma (nie u nas!).

Ale o co dokładnie w nim chodzi?

Dla przykładu – byłaś fryzjerką w firmie Lok, a teraz przebranżowiłaś się nieco, masz już swoją działalność i będziesz świadczyła dla firmy Lok usługi stylistki paznokci – możesz korzystać z ZUSu preferencyjnego. Ale jeśli się okaże, że w firmie Lok zachoruje fryzjerka i potrzebne będzie jednorazowe zastępstwo i zdecydujesz się wykonać usługę fryzjerską – bezpowrotnie tracisz prawo do ZUSu preferencyjnego.

Z obniżonych składek ZUS możesz skorzystać niezależnie od tego, czy korzystałeś z Ulgi na start, czy nie.

Z ZUSu preferencyjnego nie możesz skorzystać, jeżeli aktualnie lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych:

prowadziłeś pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych,
wykonywałeś działalność twórczą lub artystyczną,
prowadziłeś działalność gospodarczą w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne albo takiej, z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych,
byłeś wspólnikiem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej,
prowadziłeś publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół na podstawie Prawa oświatowego.

Pamiętaj! ZUS preferencyjny, czyli obniżone składki społeczne oraz zwolnienie ze składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy dotyczą tylko osoby prowadzącej działalność. Oznacza to, że za pracowników, zleceniobiorców czy osoby współpracujące płacisz wszystkie składki, którym podlegają. Za osoby współpracujące (małżonka, członków rodziny) jest to duży ZUS.

Na czym polega preferencja „ZUSu preferencyjnego”?

Preferencja polega na tym, że przez pełne 24 miesiące kalendarzowe nowy przedsiębiorca może płacić niższe składki na ubezpieczenia społeczne, liczone od obniżonej podstawy.

Na dużym ZUSie, który jest taką opcją podstawową (jak zasady ogólne w przypadku podatków), podstawą obliczenia składek społecznych jest kwota stanowiąca co najmniej 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Minimalna podstawa dużego ZUSu, od której liczy się składki społeczne w 2025 roku, wynosi zatem nie mniej niż 5.203,80 zł.

W przypadku ZUSu preferencyjnego minimalna podstawa naliczenia składek społecznych została obniżona do kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia. Podstawa ZUSu preferencyjnego w 2025 r. wynosi zatem 1399,80 zł. Nie – to nie tyle preferencyjnego (czy wcześniej dużego) ZUSu płacisz, tylko od tej kwoty wyliczasz odpowiednie procenty.

Wysokości poszczególnych składek społecznych są wyrażone w procentach i wynoszą:

na ubezpieczenie emerytalne – 19,52% podstawy,
na ubezpieczenia rentowe – 8,00% podstawy,
na ubezpieczenie chorobowe – 2,45% podstawy,
na ubezpieczenie wypadkowe: stopa procentowa wynosi od 0,67 do 3,33 i zależy od liczby osób ubezpieczonych oraz branży, w której działa firma. Dla firmy zatrudniającej do 9 osób wynosi 1,67%.

A jakie to są realne kwoty do zapłaty? O tym Maja pisze osobny artykuł ;)

Pamiętaj też, że jeśli korzystasz z preferencyjnych składek i prowadzenie działalności gospodarczej jest jedynym tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, to nie opłacasz za siebie składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.

A co ze składką zdrowotną przy ZUSie preferencyjnym?

Oprócz składek na ubezpieczenie społeczne, przedsiębiorca korzystający z obniżonych składek na ZUS, płaci składkę na ubezpieczenie zdrowotne.

Od 2022 r. wysokość składki zdrowotnej zależy od formy opodatkowania i wysokości dochodów.

Na zasadach ogólnych (na skali podatkowej) składka na ubezpieczenie zdrowotne stanowi 9% podstawy wymiaru składki (dochodu z działalności gospodarczej), a na podatku liniowym – 4,9%, jednak nie mniej niż… 9% od 75% minimalnego wynagrodzenia (w 2025 r. nie mniej niż 314,96 zł).

Na ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych wysokość składki zdrowotnej zależna jest od wysokości przychodu osiągniętego w danym roku kalendarzowym. Są trzy progi rocznych przychodów:

poniżej 60 tyś zł,
od 60 tys. zł do 300 tys. zł,
powyżej 300 tys. zł.

i dla każdego z tych progów corocznie ustalana jest kwota składki zdrowotnej.

Szczegóły wyliczania miesięcznej składki zdrowotnej oraz jej rozliczania rocznego (bo taki obowiązek też się pojawił od 2023r. za 2022 r.) dla poszczególnych form opodatkowania przedstawię Wam w oddzielnym artykule – za dużo byłoby tu pisania ;)

Jak długo można korzystać z ZUSu preferencyjnego?

Z preferencyjnego ZUSu można korzystać przez pełne 24 miesiące. Pełne miesiące oznaczają, że jeśli zgłosisz się do ZUSu preferencyjnego np. od drugiego dnia danego miesiąca, to okres korzystania z ulgi liczysz od następnego miesiąca. Czyli z ulgi korzystasz w miesiącu zgłoszenia plus przez kolejne 24 miesiące. Ale jeśli zgłosisz się pierwszego dnia miesiąca, to ten miesiąc wliczasz już do okresu 24 miesięcy, kiedy możesz korzystać z preferencji.

Pamiętaj, że zawieszenie działalności gospodarczej nie przerywa biegu 24 miesięcy, czyli okres zawieszenia działalności wlicza się do okresu 24 miesięcy, w którym możesz płacić obniżone składki.

Zgłoszenie do ZUS – kiedy i jak to zrobić?

Bezpośrednio po rozpoczęciu działalności możesz skorzystać z Ulgi na start albo od razu zgłosić chęć płacenia preferencyjnych składek ZUS (od obniżonej podstawy).

W drugim wypadku najprościej jest złożyć formularz zgłoszeniowy w trakcie rejestracji firmy w CEIDG – osobiście w dowolnym urzędzie gminy w Polsce lub on-line za pośrednictwem strony www.biznes.gov.pl.

Możesz również zgłosić się do ubezpieczeń społecznych ZUS na formularzu, ZUS ZUA z kodem ubezpieczenia zaczynającym się od cyfr 05 70 lub 05 72 (jeśli masz prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy).

Kod ubezpieczeń jest sześciocyfrowy. Pozostałe dwie cyfry zależą od tego, czy masz ustalone prawo do emerytury lub renty oraz czy posiadasz orzeczenie o niepełnosprawności.

Zgłoszenie można przekazać do ZUS:

w formie papierowej – pod warunkiem, że będziesz rozliczać składki maksymalnie za 5 osób; w takim wypadku formularz możesz złożyć osobiście w placówce ZUS, przez pełnomocnika lub wysłać pocztą.

w programie Płatnik, który możesz pobrać za darmo – do podpisu i wysyłki potrzebny jest podpis kwalifikowany,

w aplikacji ePłatnik na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) – należy posiadać konto PUE, a wysyłane dokumenty można podpisać podpisem kwalifikowanym lub Profilem Zaufanym.